Giriş
İngilizce dilinde zaman yapıları, dilin temel taşlarından biridir. Özellikle geniş zaman, günlük yaşamda en sık kullanılan zaman dilimlerinden biridir. Geniş zaman, genel alışkanlıkları, düzenli eylemleri ve genel gerçekleri ifade etmek için kullanılır. Bu yazıda, geniş zamanın nasıl kullanıldığını ve bu zaman diliminde yardımcı fiillerin rolünü inceleyeceğiz.Geniş Zamanın Kullanımı
Geniş zaman, genellikle şimdiki zamanın dışındaki eylemleri ifade etmek için kullanılır. Örneğin, "I eat breakfast every day" (Her gün kahvaltı yaparım) cümlesinde, "eat" fiili geniş zaman kullanılarak ifade edilmiştir. Geniş zaman, ayrıca alışkanlıkları ve tekrarlayan olayları belirtmek için de kullanılır.Geniş zaman cümleleri genellikle iki farklı yapı içerir: olumlu cümleler, olumsuz cümleler ve soru cümleleri. Olumlu cümlelerde fiil doğrudan kullanılırken, olumsuz cümlelerde "do not" (kısa şekli "don’t") veya "does not" (kısa şekli "doesn’t") yardımcı fiilleri kullanılır. Soru cümlelerinde ise yine bu yardımcı fiiller ile fiil yer değiştirir.
Yardımcı Fiillerin Rolü
Geniş zaman yapılarında yardımcı fiiller, cümlelerin olumlu, olumsuz veya soru şeklinde ifade edilmesini sağlar. İngilizcede "do" ve "does" yardımcı fiilleri geniş zaman cümlelerinde sıkça kullanılır. "Do", "I", "you", "we" ve "they" öznesiyle kullanılırken; "does", "he", "she" ve "it" öznesiyle kullanılır.Örneğin:
- Olumlu: "She plays tennis." (O, tenis oynar.)
- Olumsuz: "She does not play tennis." (O, tenis oynamaz.)
- Soru: "Does she play tennis?" (O, tenis oynar mı?)
Bu örneklerden de görülebileceği gibi, yardımcı fiiller cümlenin olumsuz veya soru formunu oluştururken kritik bir rol oynar.
Olumlu Cümleler
Geniş zaman olumlu cümleler, özne ve fiil ile basit bir yapıda kurulur. "He runs every morning." (O, her sabah koşar.) gibi cümlelerde fiil, özne ile birlikte doğrudan kullanılır. Eğer özne "he", "she" veya "it" ise, fiilin sonuna genellikle "-s" veya "-es" eklenir. Örneğin:- "She reads books." (O, kitap okur.)
- "It rains in winter." (Kışın yağmur yağar.)
Olumsuz Cümleler
Olumsuz cümlelerde, yardımcı fiil olan "do" veya "does" kullanılır. Yardımcı fiil "not" ile birlikte cümlede yer alır. Örnek:- "I do not play soccer." (Ben futbol oynamam.)
- "He does not like coffee." (O, kahve sevmez.)
Bu yapılar, geniş zamanın olumsuz formunu oluşturur ve cümlelerin anlamını değiştirir.
Soru Cümleleri
Soru cümleleri oluştururken, yardımcı fiil öznenin önüne geçer. Örneğin:- "Do you like pizza?" (Pizza sever misin?)
- "Does she work here?" (Burada mı çalışıyor?)
Bu yapıda, yardımcı fiil cümledeki en önemli unsurlardan biridir ve cümlenin soru haline dönüşmesini sağlar.
